فایل robots.txt یکی از اجزای کمتر دیده‌شده اما تأثیرگذار در بهینه‌سازی سایت(سئو سایت) (SEO) است. این فایل کوچک متنی، نقشی کلیدی در تعیین رفتار خزنده‌های موتور جستجو نسبت به صفحات سایت شما دارد. در این مطلب، با اهمیت فایل robots.txt، نحوه تنظیم آن و اشتباهات رایجی که باید از آن‌ها پرهیز کرد آشنا می‌شویم.
فایل robots.txt چیست؟
فایل robots.txt یک فایل متنی ساده است که در ریشه دامنه سایت قرار می‌گیرد و شامل دستوراتی برای خزنده‌های وب (مانند Googlebot، Bingbot و غیره) است. این دستورات مشخص می‌کنند کدام بخش‌های وب‌سایت باید توسط موتورهای جستجو بررسی و ایندکس شوند و کدام بخش‌ها از دید آن‌ها مخفی بمانند.
برای مثال، می‌توان بخش‌های آزمایشی یا صفحات مدیریتی سایت را از دید خزنده‌ها پنهان کرد تا انرژی خزیدن صرف بخش‌های حیاتی و عمومی سایت شود.
چرا فایل robots.txt اهمیت دارد؟
استفاده صحیح از فایل robots.txt مزایای قابل‌توجهی دارد:
-
کنترل کامل بر ایندکس شدن صفحات: با این فایل می‌توان مشخص کرد کدام مسیرها در سایت قابل دسترسی برای ربات‌ها باشند و کدام خیر.
-
مدیریت بودجه خزیدن (Crawl Budget): گوگل برای هر سایت بودجه‌ای جهت بررسی صفحات در نظر می‌گیرد. با مدیریت صحیح این فایل، می‌توان این بودجه را روی بخش‌های مهم‌تر متمرکز کرد.
-
حفظ حریم خصوصی: جلوگیری از ایندکس شدن صفحات حساس مانند صفحات ورود یا داشبورد مدیریت.
-
بهبود ساختار سایت در نگاه موتور جستجو: با هدایت خزنده‌ها به مسیرهای درست، ساختار فنی سایت بهتر درک می‌شود.
چگونه فایل robots.txt بسازیم؟
۱. ساخت فایل متنی
فایل robots.txt با استفاده از نرم‌افزارهای ویرایش متن مانند Notepad یا TextEdit ساخته می‌شود. کافی است یک فایل متنی ایجاد کرده و آن را با نام robots.txt ذخیره کنید.
۲. افزودن دستورات
ساختار این فایل ساده اما بسیار حساس است. اجزای کلیدی آن عبارتند از:
-
User-agent: مشخص می‌کند که دستور مربوط به کدام خزنده است. مثلاً
User-agent: *برای تمام ربات‌هاست. -
Disallow: مسیرهایی که نباید توسط خزنده‌ها بررسی شوند.
-
Allow: مسیرهایی که بررسی آن‌ها برای خزنده‌ها آزاد است، حتی اگر در زیرمجموعه‌ای از مسیرهای Disallow باشند.
-
Sitemap: آدرس نقشه سایت XML را مشخص می‌کند تا خزنده‌ها بهتر مسیر سایت را دنبال کنند.
مثال:
۳. آپلود در ریشه سایت
فایل باید مستقیماً در مسیر ریشه هاست (public_html یا www) قرار گیرد تا آدرس آن به شکل زیر باشد:
۴. بررسی و تست فایل
برای اطمینان از صحت عملکرد فایل، می‌توانید از ابزار تست robots.txt در Google Search Console استفاده کنید. این ابزار بررسی می‌کند که آیا دستورات به درستی اجرا می‌شوند یا خیر.
نمونه‌هایی از فایل robots.txt
حالت ۱: اجازه کامل
تمام بخش‌ها برای همه خزنده‌ها قابل دسترسی هستند.
حالت ۲: مسدودسازی پوشه‌ها
پوشه‌های خاص از دسترس خارج شده‌اند.
حالت ۳: محدودیت فقط برای Googlebot
تنها خزنده گوگل از پوشه test دوری می‌کند.
نکات مهم هنگام تنظیم robots.txt
-
نام فایل باید دقیقاً به صورت robots.txt و با حروف کوچک باشد.
-
ساختار دستورات باید واضح و بدون ابهام باشد.
-
از اشتباهات مرگبار پرهیز کنید: مانند نوشتن
Disallow: /به‌صورت اشتباه که کل سایت را از ایندکس خارج می‌کند! -
برخی خزنده‌های مخرب ممکن است این فایل را نادیده بگیرند. پس برای محافظت از اطلاعات حساس، تنها به این فایل اکتفا نکنید و از اقدامات امنیتی دیگر نیز بهره بگیرید.
جمع‌بندی
فایل robots.txt یک ابزار ساده اما بسیار مؤثر در استراتژی سئو سایت است. با تنظیم درست این فایل، می‌توانید اولویت‌های ایندکس شدن را تعیین کنید، امنیت بخش‌هایی از سایت را افزایش دهید و همچنین از بودجه خزنده بهینه استفاده کنید.
همیشه پس از ایجاد یا ویرایش فایل، آن را تست کرده و از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید. در دنیای رقابتی سئو، توجه به جزئیاتی مثل فایل robots.txt می‌تواند تفاوت زیادی در رتبه سایت شما ایجاد کند.
